Od strane Evropske asocijacije za borbu protiv cervikalnog karcinoma – European Cervical Cancer Association (ECCA) pokrenuta je inicijativa za Evropsku sedmicu prevencije karcinoma grlića maternice još 2007. godine i od tada se obilježava u posljednoj sedmici mjeseca januara svake godine.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije (WHO), karcinom grlića maternice drugi je najčešći karcinom kod žena mlađih od 45 godina i treći vodeći uzrok smrti žena, nakon raka dojke i pluća.
Invazivni karcinom grlića maternice smatra se bolešću koja se može izliječiti, ali zbog neredovnih ginekoloških pregleda, neadekvatne terapije i zanemarivanja svog tijela i zdravlja, ova maligna bolest bilježi značajnu stopu smrtnosti.
Karcinom grlića maternice predstavlja pojavu malignih (izmjenjenih, atipičnih ćelija) na sluzokoži grlića maternice. Glavni uzrok ove bolesti je Humani papilloma virus (HPV) koji je izlovan u 99,7% žena oboljelih od karcinoma grlića maternice. Postoji oko 100 tipova HPV-a, od čega su najopasniji za nastanak karcinoma najonkogeniji tipovi 16 i 18.
Simptomi karcinoma grlića maternice su rijetki i nespecifični, to može biti krvarenje nakon spolnog odnosa, bol tokom spolnog odnosa, krvav vaginalni iscjedak te bol u genitalnom području.
Rizične grupe žena su:
- Žene koje su seksualnu aktivnost započele u ranoj mladosti (prije 16-te godine)
- Brojni seksualni partneri
- Odnosi sa muškarcem koji ima HPV infekciju
- Odsustvo normalnog imunog odgovora
- Dugotrajno uzimanje oralnih kontraceptiva
- Žene koje su ranije liječene zbog CIN2 i CIN3
- Neredovni ginekološki pregledi
Zlatni standard u borbi protiv karcinoma grlića maternice je redovan, bezbolan ginekološki pregled tokom kojeg se uzima bris sa grlića maternice (PAPA test) te vakcinacija protiv Humanog papilloma virusa (HPV) za adolescentice. Redovni pregledi imaju za cilj da promjene na grliću maternice otkriju rano, prije nego što prerastu u karcinom i kada mogu na vrijeme da se otklone. Sve žene, u dobi od 20-te godine, odnosno od trenutka stupanja u seksualne odnose treba da idu na redovne preglede. U prvo vrijeme pregled bi se trebao raditi jednom godišnje. Nakon dva uzastopna negativna PAPA testa, tj. uredna nalaza, pregledi bi se trebali raditi svake tri godine.
Prevencija karcinoma grlića maternice:
- Poboljšana lična higijena
- Izbjegavanje čestog mijenjanja seksualnog partnera
- Primjena kondoma
- Redovni ginekološki pregledi
- Redovne citološke kontrole
- Prevencija i liječenje povećanog vaginalnog iscjedka
- Energično liječenje svih cervikalnih lezija
Elma dr Kuduzović
Viši stručni saradnik za socijalnu medicinu Institut za zdravlje i sigurnost hrane Zenica
